شناسایی قارچ های بیمار گر حشرات در مزارع سیب زمینی شهرستان مراغه و بررسی میزان زهرآگینی آنها روی شب پره مدیترانه ای آرد (ephestia kuehniella zeller)

افزایش استفاده از آفتکش های شیمیایی منجر به آلودگی های محیط زیست و مقاومت در آفات می شود. عوامل بیمارگر حشرات (entomopathogens) از جمله قارچ ها، میکروارگانیسم هایی هستند که باعث ایجاد بیماری در حشـرات می شوند و استفاده از آنها در مبارزه بیولوژیک در حال گسترش می باشد. بدیهی است هر چه بر تعداد گونه های قارچی بیمارگر حشرات افزوده شود و یا به جدایه های کشنده تری از این قارچ ها دسترسی حاصل گردد تدوین و تکوین برنامه های کنترلی حشرات آفت نیز بهتر و موثرتر خواهد بود. بر همین اساس، در این پژوهش جمع آوری، شناسایی و مطالعه ی برخی از ویژگی های مورفولوژیک و بیو لوژیک (تعیین مقادیر lc50 و lt50) جدایه هایی از گونه های قارچ های بیمارگر حشرات از مزارع سیب زمینی بخش هایی از استان آذربایجان شرقی صورت گرفت و سپس میزان اثرات کشندگی ده جدایه از آنها روی لارو سن سه شب پره ی آرد ephestia kuehniella zeller مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه های خاک از عمق 15-10 سانتی متری جمع آوری گردید و نقاط نمونه برداری توسط gps تعیین محل شد. جداسازی قارچ ها از نمونه های خاک با استفاده از روش طعمه حشره ای (galleria bait method) انجام شد. از مجموع 160 نمونه خاک جمع آوری شده از 5 منطقه مختلف 120 نمونه (%75) دارای قارچ بیمارگر بود که 80 جدایه متعلق به beauveria bassiana و 35 جدایه متعلق به metarhizium anisopliae بود. 5% نیز متعلق به قارچ های فرصت طلب . fusarium sp, penicillium sp.و sp. aspergillusبودند. تمام آزمایشات زیست سنجی در دمای 1±25 درجه سانتی گراد و در رطوبت نسبی 5±65 درصد انجام شد. آزمایشات با 3 تکرار و 10 حشره در هر تکرار صورت پذیرفت. شمارش تلفات در روز های 1 تا 10 پس از تیمار کردن انجام گرفت. در این میان کمترین مقدار lc50 مربوط به جدایه c-iiia8 متعلق به قارچ b. bassiana بود. نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که با افزایش غلظت و زمان، میزان مرگ ومیر افزایش می یابد.کمترین مقدار lt50 نیز به جدایه b-vm1 از قارچ m. anisopliae متعلق بود.در راستای بررسی اثر سموم مصرفی در مزرعه روی عملکرد این قارچ ها، یک جدایه از b. bassiana و یک جدایه از m. anisopliae که در آزمایشات زیست سنجی بیشترین بیماریزایی و همچنین بالاترین تعداد جوانه زنی اسپورها را داشتند، انتخاب و اثر آفتکش های مختلف روی ویژگی های زیستی قارچ تست شد. نتایج آزمایشات نشان داد که قارچ کش های مورد استفاده بازدارندگی کامل روی مراحل رشدی، جوانه زنی و اسپورزایی قارچ ها داشتند وبه عنوان آفتکش های ناسازگار معرفی شدند. حشره کش ها و کنه کش ها نیز اغلب ناسازگار بودند و به طور معنی داری بازدارنده از مراحل رشدی قارچ ها بودند. حشره کش اسپسنوسد سازگارترین آفتکش در مقابل هر دو جدایه از قارچ های b. bassiana و m. anisopliae بود. بنابراین می توان توصیه کرد که این فرمولاسیون همراه قارچ های بیمارگر در برنامه های کنترل بیولوژیک مورد استفاده قرار بگیرد. انتظار می رود که نتایج حاصل از این پژوهش بتواند در راستای کاهش استفاده از سموم و اثرات آنها روی محیط زیست گام مهمی بردارد.